Sformułowanie “dom pasywny” wzięło swój początek w Niemczech, gdzie po raz pierwszy zajęto się problemem stworzenia projektu domu, który z założenia miał zużywać jak najmniejszą ilość energii. Przyjęto, że górna granica poboru energii powinna wynosić 15 kWh na m kw. w ciągu roku. Na terenie Niemiec powstał też specjalny Instytut Domów Pasywnych w Darmstadt, który promuje budownictwo pasywne na świecie.
Jakie kryteria powinien spełniać dom pasywny
Aby dom spełniał kryteria projektu domu pasywnego, musi zostać odpowiednio zlokalizowany. Najlepszym miejscem na postawienie tego rodzaju budynku jak dom pasywny będzie z pewnością działka o odpowiednim dostępie światła słonecznego. Warto więc zwrócić dom w stronę południową tak, aby nie narazić się na zbyt duże zacieniowanie. Jednocześnie dobrze, jeśli budynek będzie osłonięty od północy naturalnymi barierami w postaci drzew lub wzgórz. Istotnym elementem domu pasywnego są ściany. Ważna jest zwłaszcza odpowiednia ich izolacja. W tym celu należy zastosować np. warstwę styropianu o grubości większej niż 30 cm styropianu lub wełnę mineralną podobnej grubości.
Szczegóły decydują
Poszczególne elementy domu pasywnego muszą odznaczać się wysoką akumulacją ciepła. Zrekompensuje to z powodzeniem brak słońca w pochmurne dni. Szczelność okien to kolejny kluczowy warunek. Najlepiej, by miały one potrójną szybę i specjalną ramę, precyzyjnie i szczelnie zamontowaną w murze budynku. Powinno się pamiętać o zminimalizowaniu tzw. mostków termicznych poprzez zamontowanie okien w warstwie izolacji cieplnej.
Ściany kluczem do sukcesu?
W domach pasywnych ściany powinny odznaczać się wysoką bezwładnością cieplną, która umożliwia osiągniecie stabilnej temperatury we wnętrzu budynku. Ściany zewnętrzne powinny posiadać współczynnik przenikania ciepła osiągający maksymalną wartość 0,15 W na m kw. W każdym budynku pasywnym bardzo istotne są też wszelkie płaszczyzny i linie okien oraz drzwi balkonowych, które powinny być zawsze otwierane na zewnątrz, a nie do wewnątrz domu. Trzeba tez pamiętać o odpowiednich wymiarach okien na kierunku południowym, ponieważ zbyt duża powierzchnia przeszkleń może generować większe potrzeby grzewcze w czasie zimy lub zmuszać do dodatkowego chłodzenia w czasie gorącego lata. Innym ważnym elementem domu pasywnego jest sprawna wentylacja mechaniczna, która warunkuje prawidłowe odzyskiwanie ciepła. Niebagatelną rolę odgrywają też kolektory słoneczne, służące do początkowego rozgrzania wody użytkowej.
Zużycie energii
Dom pasywny potrzebuje najwyżej 1,5 l oleju opałowego na 1 m2 powierzchni w ciągu roku. Oznacza to, że mieszkanie o powierzchni 100 m kw. można ogrzać 150 litrami oleju opałowego w ciągu roku (rzecz jasna trzeba jeszcze wziąć pod uwagę koszty przygotowania ciepłej wody użytkowej, co pochłania ok. 0,7 l oleju na m kw. w ciągu roku). Dom pasywny ma bardzo niskie zużycie wszystkich nośników energii, czyli gazu, oleju opałowego, energii elektrycznej czy drewna. W dodatku istnieje możliwość dogrzewania pomieszczeń za pomocą wentylacji (samo słońce pokrywa część zapotrzebowania na ogrzewanie wnętrza). Budynek pasywny wyróżnia bardzo dobra izolacja, dzięki czemu nie potrzebuje on klasycznych grzejników, ani ogrzewania podłogowego. Aby wszystkie parametry zostały dotrzymane, dom pasywny musi być szczelny na przenikanie powietrza, tak by nie dochodziło do samoczynnego napływu zimnego powietrza z zewnątrz czy zawilgocenia się izolacji. W nieszczelnym budynku pasywnym zawsze spada skuteczność odzysku ciepła z wentylacji.
Koszty budowy domu pasywnego
W polskich warunkach koszt budowy domu pasywnego jest o ok. 20% wyższy od kosztu wzniesienia budynku wykonanego w tradycyjnej technologii. Jest to związane z tym, że do jego budowy zużywa się więcej materiału termoizolacyjnego niż nawet w przypadku domu energooszczędnego. Poza tym więcej pieniędzy pochłoną okna i drzwi, spełniające surowsze normy dotyczące współczynnika przenikania ciepła. Kosztowny okaże się zarówno system wentylacyjny jak i kolektory słoneczne choć w ich przypadku można liczyć na specjalne dofinansowanie ich zakupu. Dom pasywny zwraca się wprawdzie dopiero po wielu latach od momentu jego postawienia, ale jest za to tańszy w eksploatacji.
